Hoe kijkt het NIP naar ontwikkelingen digitalisering? 

Digitalisering is niet meer weg te denken uit onze samenleving – en ook binnen de psychologie neemt het een steeds belangrijkere plek in. Het NIP ziet digitale en hybride vormen van werken als een waardevolle én noodzakelijke ontwikkeling binnen het beroep van psychologen, in alle werkvelden.

Digitale toepassingen – van e-healthmodules tot online begeleiding, data-analyse, diagnostiek en AI-ondersteunde besluitvorming – bieden kansen voor meer maatwerk, betere toegankelijkheid en effectiviteit. Ze maken het mogelijk om psychologische kennis en ondersteuning breder in te zetten, ook daar waar fysieke aanwezigheid of capaciteit beperkt is.

Tegelijkertijd vraagt deze ontwikkeling om zorgvuldige keuzes. Digitale toepassingen moeten van dezelfde kwaliteit zijn als traditionele methoden, goed ingebed in opleidingen, richtlijnen en professionele standaarden – en ethiek, privacy en autonomie blijven centraal staan.

Het NIP ondersteunt psychologen in deze digitale transformatie – met oog voor wat nodig is op het gebied van kennisdeling, onderzoek, scholing, implementatie en praktische toepasbaarheid. Zo bouwen we samen aan een toekomstbestendige beroepspraktijk, waarin technologie ten dienste staat van de mens.

“Digitalisering biedt kansen voor psychologen – met technologie in dienst van de mens”

Hoe kijkt NIP naar gebruik van AI (ChatGPT) als psycholoog?

Het gebruik van AI met psychologische vragen heeft voor- en nadelen. Een nadeel is bijvoorbeeld dat het niet altijd de meest recente kennis bevat, omdat nieuwe kennis er vaak een tijd over doet om in de mainstream te belanden. Als ik bijvoorbeeld vraag aan ChatGPT wat ADHD is, dan is het antwoord dat ik krijg niet helemaal correct of volledig (er wordt bijvoorbeeld benoemd dat het een neurobiologische aandoening is, terwijl het belangrijkst is om te benoemen dat het een beschrijving is van gedrag waarmee we classificeren). Een ander nadeel is dat als mensen zich steeds meer wenden tot AI, ze mogelijk minder de behoefte voelen om met andere mensen over hun innerlijke leven te praten, terwijl warme sociale, menselijke ondersteuning juist essentieel is bij mentale problemen.

Interessanter is het antwoord dat je krijgt van ChatGPT als je vraagt wat je het beste kunt doen als je getriggerd wordt door een trauma, of als je vraagt of ChatGPT een goede vervanger kan zijn van psychologische ondersteuning. Bij de eerste vraag krijg je een aantal nuttige strategieën om jezelf te kalmeren en veilig te houden, waaronder het praten met iemand die je vertrouwt en het zoeken van professionele hulp. Bij de tweede vraag krijg je ook een heel genuanceerd antwoord, namelijk dat ChatGPT nooit een vervanging kan zijn van professionele psychologische ondersteuning en ook een flink aantal redenen waarom niet (“Psychologen en therapeuten hebben de kennis, ervaring en licentie om psychologische aandoeningen te diagnosticeren en een behandelplan te ontwikkelen, ik kan geen formele diagnose stellen”, “ChatGPT heeft geen emotioneel bewustzijn en kan geen persoonlijke therapeutische relatie opbouwen”, “Ik ben niet in staat om de volledige complexiteit van emoties en persoonlijke ervaringen te begrijpen zoals een mens dat kan”, en “In gevallen van acute crisis ben ik niet in staat om onmiddellijke en passende hulp te bieden”).

De therapeutische inzet van ChatGPT in de GGZ is vooralsnog vooral bruikbaar als een soort klantenservice’; je hebt een vraag en je krijgt generiek steunend advies, in een welwillend en goed geformuleerd jasje. Kortom, de laagdrempeligheid van ChatGPT kan helpen om groepen mensen met milde klachten van tips te voorzien, maar de complexiteit van de menselijke psyche zal ook AI voorlopig niet kunnen doorgronden. Met name het feit dat ChatGPT nooit jouw volledige unieke situatie kent en geen gebruik kan maken van andere vormen van (non-verbale) communicatie, maakt dat AI daarin altijd tekort zal schieten.

Wat betekent digitalisering voor mijn werk als psycholoog?

Dossiers over digitalisering binnen het NIP