Symposium Psychotrauma 2025: Diverse behandelvormen in de praktijk

Trauma hypes

Ons lichaam en brein passen zich meestal snel en adequaat aan stress en trauma aan. Maar wanneer deze reactie tekortschiet, kunnen psychische klachten zoals PTSS ontstaan. Onderzoek bij Defensie toont aan dat bepaalde anatomische en functionele afwijkingen in het brein de kwetsbaarheid voor PTSS vergroten. Deze biologische gevoeligheid beïnvloedt de effectiviteit van bestaande behandelingen, waardoor nieuwe therapieën nodig zijn. In Utrecht onderzoeken we innovatieve behandelmethoden zoals hersenstimulatie en virtual reality. Daarnaast wint de herintroductie van psychedelica terrein als veelbelovende aanpak. Deze behandelingen zijn zowel stimulerend als geestverruimend, maar de cruciale vraag blijft: werken ze echt?

Prof. dr. Elbert Geuze is hoogleraar Neurowetenschappen van Stress en Psychotrauma aan het UMC Utrecht en hoofd van het Brain Research and Innovation Centre (BRAIC) van Defensie. Hij onderzoekt de neurobiologie van PTSS en angst, met een focus op veteranen, en combineert fundamenteel en toegepast onderzoek. Zijn werk richt zich onder meer op neurotechnologie zoals tDCS en virtual reality om mentale veerkracht te versterken en behandelingen te verbeteren.

Trauma in Nederland: Wie vallen buiten de boot – en hoe halen we ze aan boord?

Waarom krijgen veel mensen met PTSS in Nederland geen richtlijn behandeling? In deze lezing presenteert dr. Chris Hoeboer nieuwe prevalentiegegevens over traumatische gebeurtenissen, PTSS en complexe PTSS in Nederland. De cijfers geven inzicht in wie het meeste risico lopen op PTSS met speciale aandacht voor genderverschillen. Ze laten ook zien wat voor zorg mensen met PTSS hebben gekregen, wie de zorg niet hebben kunnen bereiken, en wat voor barrières mensen tegenkomen. In de lezing komen oplossingsrichtingen aan bod zoals gerichte datagedreven preventie na een traumatische gebeurtenis, betere signalering van PTSS binnen en buiten de ggz én samenwerking met maatschappelijke partners om toegang tot psychotrauma zorg te verbeteren. Met nieuwe cijfers en concrete oplossingsrichtingen biedt deze lezing praktische aanknopingspunten voor verbetering van de toegang tot traumazorg. Hoe maken we bewezen effectieve zorg toegankelijker voor wie die het hardst nodig heeft zodat er niemand tussen wal en schip valt?

Dr. Chris Hoeboer is assistant professor psychiatrie bij Amsterdam UMC en onderzoekt (complexe) PTSS en de toegankelijkheid van psychotraumazorg.

EFT en Trauma: Het Herstellen van Kwetsuren in Relaties
In deze workshop verkennen we hoe Emotionally Focused Therapy (EFT) kan helpen bij het herstellen van hechtingskwetsuren en het verwerken van trauma binnen relaties. Trauma’s worden vaak opgeslagen als hechtingskwetsuren die de emotionele verbinding verstoren. EFT biedt een krachtige methode om deze kwetsuren te helen door emotionele behoeften te herkennen en te vervullen. De sessie combineert theorie met praktische oefeningen, zodat deelnemers niet alleen begrijpen maar ook ervaren hoe EFT bijdraagt aan herstel en verbondenheid.

Jacomijn Jacobs is psycholoog, systeem- en relatietherapeut, en werkzaam als opleider en supervisor EFT en NVRG. Ze heeft een eigen praktijk, werkt binnen de jeugd ggz, en ontwikkelt e-healthtoepassingen via haar bedrijf de Ehealthfabriek. Haar expertise ligt op het snijvlak van emotieregulatie, hechting en persoonlijkheidsproblematiek en ze is  bedenker en ontwikkelaar van diverse apps en serious gaming.

ACT bij trauma – Een ervaringsgerichte en toekomstgerichte benadering

Trauma Focused Acceptance and Commitment Therapy (TF-ACT) biedt een krachtige, ervaringsgerichte en toekomstgerichte aanvulling op meer verwerkingsgerichte interventies. ACT is een gedragstherapie pur sang die cliënten helpt vaardigheden te ontwikkelen in het omgaan met zowel trauma-gerelateerde als niet-trauma-gerelateerde emoties in het dagelijks leven.
De benadering richt zich op het trainen van vaardigheden om het leven opnieuw op te pakken en actief vorm te geven. Juist bij complex trauma zijn veel van deze vaardigheden vaak onvoldoende ontwikkeld. ACT helpt cliënten opnieuw verbinding te maken met hun waarden en ondersteunt het vergroten van hun zelfredzaamheid.

Dr. Arno Engers is psycholoog / medisch wetenschapper. Werkt als trainer en supervisor in ACT en EMDR bij ACT-EMDR Centrum en is werkzaam als therapeut bij sGGZ Aerrea dat gericht is op het behandelen van zorgprofessionals.  Tevens is hij initiatiefnemer van PijnProfessionals waar hij intensieve scholingstrajecten aanbiedt voor psychologen, artsen en fysiotherapeuten op het gebeid van pijn en pijnbehandelingen.

Van klacht naar verborgen verhaal: trauma duiden en helen voorbij de (leef)tijd

De impact van PTSS en psychotrauma bij ouderen wordt vaak niet herkend, waardoor klachten onnodig blijven bestaan. Recente wetenschappelijke inzichten tonen overtuigend aan dat ouderen goed reageren op traumagerichte behandelingen. Tijdens deze presentatie worden de nieuwste cijfers gepresenteerd en wordt aan de hand van praktijkvoorbeelden inzicht gegeven in hoe trauma zich op latere leeftijd kan manifesteren. Ook leer je hoe je PTSS bij ouderen kunt signaleren. Er wordt speciale aandacht besteed aan psycho-educatie: hoe leg je op een eenvoudige, herkenbare manier uit dat huidige klachten kunnen samenhangen met vroegere trauma’s? Een praktisch toepasbare methode voor ouderen wordt a.d.h.v. casuïstiek gepresenteerd.

Dr. Ellen Gielkens is GZ-psycholoog en EMDR-practitioner bij Mondriaan, topklinisch centrum voor ouderen met persoonlijkheidsstoornissen. Ze is gepromoveerd op EMDR-behandeling bij ouderen met PTSS en comorbide aandoeningen, en combineert haar klinisch werk met onderzoek aan de Vrije Universiteit Brussel. Gielkens zet zich actief in voor meer aandacht voor psychotrauma bij ouderen, een thema waarvoor zij zich wetenschappelijk én praktisch inzet.

Assepoester en de onzichtbare erfenis: Een contextuele blik op relationeel trauma

Wat kunnen we als therapeuten leren van het sprookje van Assepoester wanneer we het niet alleen lezen als een verhaal over onrecht en verlossing, maar als een spiegel van relationeel trauma? In deze lezing wordt het contextuele gedachtegoed van Ivan Boszormenyi-Nagy op beeldende wijze verbonden aan het verhaal van Assepoester. Begrippen als loyaliteit, destructief recht, dialoog en meerzijdige partijdigheid worden vertaald naar de therapeutische praktijk. Deze lezing biedt een verdiepende kijk op hoe trauma zich niet alleen nestelt in het individu maar ook in de relationele context én hoe we als therapeuten via een contextuele bril diepere lagen in het hulpverleningsproces kunnen herkennen en beïnvloeden.

MsC Sasja Lelieveld is orthopedagoog en contextueel therapeut bij ConnectedTogether, waar ze sinds 2018 werkt met kinderen of (jong)volwassenen. Ze is in opleiding tot GZ-psycholoog en richt zich op systeemgerichte hulpverlening, waarbij ze psychische klachten benadert binnen de context van relaties en gezin. Haar aanpak is gericht op het versterken van veerkracht en het benutten van de eigen kracht van cliënten.