Gedragscode belangrijk, maar onvoldoende

Met veel dank aan leden van onder anderen de werkgroep psychologische veiligheid van sectie Arbeid & Organisatie heeft het NIP een reactie opgesteld. Het NIP geeft in een reactie aan positief te zijn over het wetsvoorstel, maar een gedragscode alleen onvoldoende te vinden.

Een gedragscode kan helpen om curatief, maar ook preventief met een veilige werkcultuur aan de slag te gaan èn een signaal afgeven dat de organisatie dit belangrijk vindt. Dit heeft een positief effect op de sociale norm binnen de organisatie en daarmee op het gedrag van de mensen binnen de organisatie.

Het NIP is daarom enthousiast over het voorstel, mits dit onderdeel uitmaakt van een bredere aanpak, waarbij niet alleen gewerkt wordt aan sociale veiligheid via de gedragscode maar ook aan psychologische veiligheid. Psychologische veiligheid zit dieper en gaat om het gevoel bij de medewerker. Het gaat om grip op de onderlaag van de organisatie en de psychologische processen die daar spelen.

De gedragscode moet integraal onderdeel zijn van het organisatiebeleid en geen losse papieren tijger worden. Met een aanvullende science based aanpak van psychologische veiligheid kan dit voorkomen worden.

Daarnaast geeft het NIP in haar reactie aan dat het belangrijk is om te benoemen welk gedrag je wél wilt zien en hoe je psychologische veiligheid wilt versterken. En accepteer dat er een grijs gebied. Je kunt simpelweg niet al het mogelijke gedrag vastleggen in een gedragscode.

NIP paper voor leidinggevenden om concreet met psychologische veiligheid aan de slag te gaan

De reactie is mede gebaseerd op de paper psychologische veiligheid van sectie Arbeid & Organisatie van het NIP. In de paper lees je meer over het verschil tussen sociale en psychologische veiligheid en hoe je concreet aan de slag kunt met het laatste. De allereerste stap daarbij is; start met praten. Maak het een normaal onderwerp binnen het team. Dat klinkt overigens makkelijker dan het is. De paper geeft handvatten hoe je er toch mee aan de slag kunt gaan.

Science based werken aan psychologische veiligheid

Psychologische veiligheid ontstaat, onderhoud je én behoud je niet als vanzelf. Het is complex en heeft veel aspecten, het gaat immers over menselijk gedrag. Persoonlijke, sociale en omgevingsfactoren spelen allen een rol bij de keuzes die mensen maken. Denk aan automatismen, emoties, weerstand, kunnen en kennis die kunnen veranderen over tijd. Hiervoor is een goede en regelmatige analyse en bijpassende aanpak nodig.

Psychologen leveren waardevolle bijdrage in organisaties

Psychologen Arbeid & Organisatie (A&O) of Arbeid & Gezondheid (A&G) hebben geleerd om menselijk gedrag en de aanpak van verandering in een bredere context te bekijken. Zij kunnen helpen met het begrijpen waarom mensen doen wat ze doen en (soms) niet doen wat ze zouden moeten doen.

Psychologen kunnen dus een waardevolle bijdrage leveren, bijvoorbeeld door in een vroeg stadium al gedrag te duiden, door onderzoek te doen naar risicofactoren en onderliggende processen binnen het team of door leidinggevenden te helpen zich bewust te worden van (de impact van) het eigen gedrag en het vervolgens doorvoeren van verbeteringen. Ook regelmatige intervisiebijeenkomsten onder begeleiding van een psycholoog kunnen hierbij behulpzaam zijn.

Vervolg wetsvoorstel verplichte gedragscode ongewenst gedrag

23 maart loopt de consultatieperiode af. Daarna worden alle reacties bekeken en wordt het wetsvoorstel eventueel aangepast en kan het wetsvoorstel verder behandeld worden in de Tweede en Eerste Kamer. NIP-leden worden op de hoogte gehouden van relevante ontwikkelingen.