Kwaliteitsstandaarden geven jou als psycholoog richting en houvast in je dagelijks handelen. Het uitgangspunt is dat je een kwaliteitsstandaard toepast of er (gemotiveerd) van afwijkt (pas toe of leg uit). Er zijn verschillende soorten kwaliteitsstandaarden, zoals richtlijnen en zorgstandaarden. Wanneer een kwaliteitsstandaard wordt geautoriseerd door het NIP maakt deze deel uit van de professionele standaard voor psychologen. De professionele standaard bestaat daarnaast uit de Beroepscode voor psychologen, veldnormen en wet- en regelgeving.
Het NIP werkt mee aan de ontwikkeling en herziening van kwaliteitsstandaarden op veel verschillende werkgebieden, zoals de ggz, langdurige zorg, jeugdhulp en jeugdbescherming en somatische werkvelden.
De kwaliteitsstandaarden zijn van de beroepsgroep, dus ook van jou! Wil je meer weten of een bijdrage leveren? Lees dan verder.
Richtlijnen zijn gebaseerd op wetenschappelijke inzichten (evidence based), maar ook op praktijk- en ervaringskennis van professionals en cliënten (practice based). Richtlijnen bieden professionals houvast en kunnen cliënten helpen om de juiste keuzes te maken.
Richtlijnen kunnen door of in samenwerking met verschillende disciplines (bijvoorbeeld psychiaters, psychologen, verpleegkundigen, huisartsen, bedrijfsartsen, etc.), cliënten en zorgaanbieders zijn opgesteld.
Een zorgstandaard beschrijft algemene aanbevelingen over wat goede zorg is voor mensen met een bepaalde psychische aandoening. In de zorgstandaard staat wat de cliënt kan verwachten in het gehele spectrum van zorgverlening met aandacht voor participatie en de omgeving. Zorgstandaarden zijn gebaseerd op wetenschappelijke kennis én ervaringen van cliënten en professionals.
Aan één zorgstandaard kunnen meerdere richtlijnen ten grondslag liggen. Bij onderdelen waarvoor geen richtlijn beschikbaar is, maken de opstellers van een zorgstandaard hun eigen keuze. De zorgstandaard en de bijpassende richtlijnen vormen een integrale eenheid. Die stelt de zorgverlener in staat kennis te nemen van de beoogde inhoud en de organisatie van het zorgproces en vervolgens de praktische toepassing daarvan te beoordelen.
Een zorgstandaard kan ook generieke componenten of onderwerpen beschrijven die relevant zijn voor meerdere aandoeningen. Afhankelijk van de aandoening kan dit in één of meerdere fases van het proces met de cliënt van toepassing zijn. De generieke zorgstandaard kan gericht zijn op vroegtijdige onderkenning en preventie, behandeling, ondersteuning van zelfmanagement, e-health, herstelzorg en participatie.
Een voorbeeld is de zorgstandaard Arbeid als medicijn, die helpt bij het op gang brengen van het gesprek over werk tussen mensen met psychische problemen en hun behandelaar en/of andere betrokken professionals.
Regelmatig worden nieuwe zorgstandaarden en richtlijnen ontwikkeld. Daarnaast worden bestaande kwaliteitsstandaarden periodiek geactualiseerd en herzien. Het NIP werkt hier op verschillende manieren aan mee. Afhankelijk van de inhoud en het belang van de kwaliteitsstandaard voor onze beroepsgroep kunnen we in elke fase van de ontwikkeling of herziening een bijdrage leveren en de standaard al dan niet autoriseren.
Wil jij namens het NIP een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van zorgstandaarden en richtlijnen? Dat kan op verschillende manieren:
Neem contact op via richtlijnen@nip.nl om je aan te melden voor een van bovenstaande activiteiten, wanneer je hierover vragen hebt of meer informatie wilt ontvangen. Laat daarbij ook weten op welke onderwerpen jij expertise hebt!
Het meewerken aan de ontwikkeling of herziening van kwaliteitsstandaarden heeft veel voordelen:
Kwaliteitsstandaarden die door het NIP zijn geautoriseerd, maken deel uit van de professionele standaard voor psychologen. Hier vind je een overzicht (Excel) van de kwaliteitsstandaarden die door het NIP zijn geautoriseerd.
Heb je hier een vraag over? Laat het dan weten aan richtlijnen@nip.nl.
Het NIP werkt mee aan richtlijnen op veel verschillende gebieden, zoals:
De Alliantie kwaliteit in de geestelijke gezondheidszorg (Akwa GGZ) is een door ggz-organisaties geïnitieerd kwaliteitsinstituut en mede opgericht door het NIP. Het NIP neemt deel aan de kwaliteitsraad van Akwa GGZ en is vertegenwoordigd in de Raad van Toezicht en bij de Alliantiepartner-overleggen.
Onder begeleiding van Akwa GGZ ontwikkelt de geestelijke gezondheidszorg zorgstandaarden voor behandeling van psychische klachten. Daarin beschrijven zorgverleners, patiënten en naasten samen wat zij goede zorg vinden. Akwa GGZ ondersteunt ook bij de implementatie en het gebruik van zorgstandaarden.
Op GGZ Standaarden vind je circa 50 zorgstandaarden voor de geestelijke gezondheidszorg. Hier vind je alle informatie over goede zorg met samenvattingen van elke standaard en handige hulpmiddelen zoals werkkaarten, factsheets en casuskaarten.
Op de hoogte blijven van nieuws rond kwaliteitsverbetering in de ggz? Meld je aan voor de tweewekelijkse nieuwsbrief van Akwa GGZ.
Het ontwikkelen, herzien en implementeren van richtlijnen voor jeugdprofessionals vindt plaats in het kader van het Meerjarenplan Richtlijnen Jeugd, opgesteld door het Nederlands Jeugdinstituut (NJi), de Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk (BPSW), het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) en de Nederlandse Vereniging van Pedagogen en Onderwijskundigen (NVO).
Het NIP neemt deel aan de kerngroep richtlijnen van het Nederlands Jeugdinstituut (NJi). Deze bestaat uit vertegenwoordigers van NVO, NIP, BPSW en de projectleider van het NJi. In de regiegroep is de directie van het NIP vertegenwoordigd, naast de directies van NVO, BPSW en het NJi.
De afgelopen jaren zijn diverse tools ontwikkeld die helpen bij het kennismaken, invoeren, toepassen en samenwerken met cliënten rondom richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming. Ook wordt continu gewerkt aan het up-to-date houden van de richtlijnen. Er zijn handzame werkkaarten die het gebruik in de dagelijkse praktijk vergemakkelijken.
Zie voor meer informatie: richtlijnenjeugdhulp.nl.
Op de hoogte blijven? Meld je aan voor de nieuwsbrief van Richtlijnen jeugdhulp.
Stichting Kwaliteitsimpuls Langdurige Zorg (SKILZ) werkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de langdurige zorg door het ontwikkelen van onder andere richtlijnen. Dat doen ze samen met cliënten, naasten en zorgverleners. Het NIP heeft een bestuurszetel en participeert in de adviesraad van SKILZ.
Voorbeelden van richtlijnen waaraan het NIP een bijdrage heeft geleverd zijn: proactieve medische zorgplanning, wilsbekwaamheid, slaapproblemen en mondzorg.
Zie voor meer informatie: SKILZ
Op de hoogte blijven? Meld je aan voor de nieuwsbrief van SKILZ.
In principe heeft het NIP zelf geen richtlijnen in beheer, maar werken we samen met andere partijen die richtlijnen ontwikkelen.
Er zijn echter richtlijnen die alleen betrekking hebben op het handelen door de psycholoog zelf. Dit zijn monodisciplinaire richtlijnen; richtlijnen die betrekking hebben op één specialisme of vakgebied.
Een sectie van het NIP kan eigen monodisciplinaire richtlijnen ontwikkelen. Deze specifieke richtlijnen kennen echter geen route van autorisatie. Secties die monodisciplinaire richtlijnen hebben ontwikkeld zijn:
Het NIP draagt bij aan de ontwikkeling van richtlijnen waarin psychologen een rol hebben, dus ook op het gebied van (specialistische) psychosociale zorg bij somatische aandoeningen. Afhankelijk van het belang voor onze beroepsgroep kan het NIP deze standaarden al dan niet autoriseren. Soms leveren we wel een bijdrage, omdat het belangrijk is dat psychologische kennis wordt meegenomen, maar is het geen standaard voor onze beroepsgroep.
Belangrijke organisaties die richtlijnen ontwikkelen op dit gebied zijn het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten (FMS), Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) en Stichting PZNL.
Via het Kennisinstituut werken wetenschappelijke verenigingen van specialisten samen aan het verbeteren van de kwaliteit van zorg, onder andere door het ontwikkelen van richtlijnen. De FMS begeleidt de wetenschappelijke verenigingen van medisch specialisten bij het opstellen van deze richtlijnen en maakt ze toegankelijk via de Richtlijnendatabase. Zie voor meer informatie: Kennisinstituut FMS
Stichting PZNL verzorgt procesbegeleiding voor de ontwikkeling van nieuwe richtlijnen en de revisie van bestaande richtlijnen op het gebied van palliatieve zorg. In de richtlijnen Palliatieve zorg worden de meest recente inzichten in diagnostiek en behandeling bij palliatieve zorg beschreven. De richtlijnen zijn multidisciplinair en waar mogelijk evidence based opgesteld. De richtlijnen zijn tot stand gekomen met de inbreng van professionals uit heel Nederland die betrokken zijn bij de palliatieve zorg. Richtlijnen over palliatieve zorg staan op Palliaweb.
