Als psycholoog weten we hoe belangrijk het is om verder te kijken dan de individuele oudere. Achter elke oudere schuilt een netwerk van naasten, zorgverleners en betrokken professionals. Maar hoe geef je deze samenwerking nu écht vorm, zodat mensen in de laatste levensfase niet enkel goede zorg krijgen, maar ook ondersteuning ontvangen die raakt aan wat echt betekenis heeft voor hen?

Een krachtig voorbeeld hiervan is de methodiek Waarderend Veranderen.
In drie gemeenten – Maarssen, Roermond en Zundert – gingen professionals uit zorg en welzijn samen aan de slag. Onder begeleiding van Agora en Movisie ontstond een aanpak die in vijf stappen toewerkt naar duurzame samenwerking. Geen top-down model, maar een proces waarin mensen elkaar leren kennen, waarderen en vertrouwen. Denk aan huisartsen, wijkverpleegkundigen, geestelijk verzorgers, sociaal werkers én psychologen die samen afstemmen: wat heeft deze cliënt nodig en wat kunnen wij gezamenlijk bieden?

Wat levert dat op?

• Professionals weten elkaar te vinden, ook ná de opstartfase
• De zorg en ondersteuning bestrijkt alle dimensies: lichamelijk, sociaal, psychisch én spiritueel
• Door betere afstemming ontstaat integrale zorg: de juiste zorg op de juiste plek
• En bovenal: mensen in de palliatieve fase ervaren meer kwaliteit van leven – samen met hun naasten

Als psycholoog kun je hierin een rol vervullen. Je brengt psychische en existentiële behoeften in beeld, verbindt disciplines en draagt bij aan een gedeelde taal van zorg. Ben je zelf nieuwsgierig geworden en wil je meer weten over deze methodiek?

Download het methodiekvoorbeeld op de website van de BPSW.

Bekijk alle praktijkvoorbeelden op de website van Waardigheid en trots.

Het initiatief Sociaal Arrangeren helpt Nijmeegse ouderen om langer zelfstandig thuis te blijven wonen. Centraal staat de Sociaal arrangeur, een sociaal werker die het overzicht houdt en alle betrokkenen – van mantelzorgers tot huisartsen en wijkverpleegkundigen – coördineert.

Via een persoonlijk plan worden zowel medische zorg als sociale ondersteuning geïntegreerd. De oudere behoudt zoveel mogelijk regie, terwijl mantelzorgers worden ontlast en crisissituaties worden voorkomen.

De resultaten spreken voor zich: deelnemers konden gemiddeld zeven maanden langer thuis blijven wonen, ervaren een hogere kwaliteit van leven en professionals geven aan dat meer gespecialiseerde zorg wordt voorkomen.

Voor psychologen biedt Sociaal Arrangeren de kans om vroegtijdig signalen van mentale en cognitieve achteruitgang te herkennen, advies te geven over passende interventies en bij te dragen aan een domeinoverstijgende aanpak van ouderenzorg. Het is daarom waardevol dat psychologen actief worden betrokken bij dit soort initiatieven: hun kennis versterkt de kwaliteit van zorg en welzijn van ouderen.

Het project is positief geëvalueerd en wordt nu verder opgeschaald, met een Handboek en ‘lessons learned’ zodat andere gemeenten de werkwijze kunnen overnemen.

In Amsterdam Zuidoost laat Georganiseerde Informele Zorg Zuidoost (GIZZO) zien hoe vrijwilligersinitiatieven en formele zorg elkaar kunnen versterken. Het doel is bewoners te ondersteunen bij dagelijkse taken, emotionele steun en persoonlijke ontwikkeling.

Via een netwerk van organisaties worden vrijwilligers gekoppeld aan buurtbewoners die hulp nodig hebben, van opvoedhulp en administratieve ondersteuning tot mantelzorg. Casuïstiek wordt besproken in een breed netwerk, waardoor problemen sneller worden gesignaleerd en opgepakt. Voor psychologen in de ouderenzorg biedt dit de mogelijkheid om hun kennis in te zetten bij het begeleiden van vrijwilligers, psycho-educatie en het vroegtijdig signaleren van mentale gezondheidsproblemen.

Het succes van GIZZO zit in het verbinden:

• Vrijwilligers en formele zorgverleners werken nauw samen, waardoor bewoners sneller passende hulp krijgen
• Problemen worden in een breed netwerk besproken en sneller opgepakt
• Ondersteuning varieert van praktische hulp tot emotionele begeleiding

Net als bij Sociaal Arrangeren vormt structurele financiering een uitdaging, ook om de inzet van psychologische expertise duurzaam te verankeren. Toch laat GIZZO zien dat samenwerking tussen formele en informele zorg de kwaliteit van leven van bewoners aanzienlijk kan verbeteren.

Tijdens een familiegesprek bespreek je samen wie wat doet wanneer iemand in de familie hulp, zorg of ondersteuning nodig heeft. Het uitgangspunt is een methode die kijkt naar relaties. Het gesprek brengt mensen samen, zelfs als zij verschillende ideeën hebben over wat goede zorg of ondersteuning is.